Quy Trình Wash Quần Jean

Wash quần jean là công đoạn gần như sau cùng để sản xuất quần jean. Quần jean sau khi may xong sẽ được mang đi wash để làm mềm vải và tạo các màu sắc, kiểu mài, sờn hoặc rách khác nhau phụ thuộc vào ý muốn của các nhà sản xuất. Như chúng tôi đã giới thiệu trong phần sản xuất vải denim. Để tăng độ bền cho vải, các nhà sản xuất đã phủ một lớp hồ vào các sợi dọc của vải khiến cho vải denim sống bị cứng. Ngoài việc tạo các hiệu ứng cho quần jeans thì mục đích của việc wash là khiến cho vải mềm hơn tạo cảm giác thoải mái khi mặc.

Ưu điểm của việc wash quần:

• Loại bỏ các chất hồ hoặc tinh bột có trong vải để vải mềm hơn. Ngoài ra người ta còn có thể cho các chất làm mềm (nước xả vải) để tăng độ mềm của quần jean.
• Loại bỏ các chất bẩn như bụi, tạp chất lẫn vào trong quần trong quá trình sản xuất.
• Đối với các sản phẩm quần jean may bằng vải co giãn, quá trình wash quần jean cũng làm những chiếc quần jean loại này co lại hết mức. Và quần này sẽ không thể bị co lại thêm nữa trong quá trình sử dụng.
• Đối với quần jean đã wash thì khách hàng có thể mua về mà mặc ngay, không cần phải giặt lại.
• Các kiểu mài, sờn, rách rất đa dạng khiến cho các mẫu quần jeans trở nên phong phú. Đây chính là điểm nổi bật khiến cho quần jean khác xa các loại quần vải khác.

Các hạn chế của việc wash quần:

• Thay đổi kích thước của quần jean: đối với quần jean được may bằng vải co giãn, sau khi wash thì những chiếc quần này sẽ bị thu nhỏ kích thước. Tùy thuộc vào mức độ co giãn của vải mà các size bị nhỏ đi từ 1-3 size. Ví dụ nếu vải bị co giãn 2 size, để có sản phẩm sau khi wash là size 26 thì kích thước khi may sẽ là size 28. Việc co lại nếu không đồng đều sẽ làm hỏng form quần.
• Ảnh hưởng tới vải, chỉ và chất lượng của quần: Do các chất hồ bị loại bỏ hoàn toàn trong quá trình wash nên quần jean sau khi wash sẽ có độ bền kém hơn so với vải denim sống (raw denim). Tùy thuộc vào cách wash quần jean mà mức độ ảnh hưởng tới vải và đường may khác nhau. Quần jeans có thể được giặt (wash) trong máy giặt công nghiệp lớn với nhiệt độ lên tới khoảng 80 độ C. Ngoài ra, để tạo được hiệu ứng sờn, rách người ta cho đá vào để giặt cùng. Các viên đá cọ xát với quần jeans tạo ra hiệu ứng sờn, quá trình này cũng khiến cho chỉ may quần jeans bị hỏng. Ngoài ra, đối với quần jean có độ co rút lớn, khi quần co lại và đường chỉ không co lại tương ứng (thông thường chỉ ít có khả năng co giãn) sẽ kiến đường may không thẳng.

Có nhiều cách cũng như công nghệ được sử dụng để wash quần jean và được chia thành 2 loại chính đó là wash hóa học và wash vật lý.

Quá trình wash sử dụng phương pháp hóa học

Phương pháp wash quần jeans sử dụng phương pháp hóa học là cách wash phổ biến nhất trên thế giới và được hầu hết các nhà sản xuất quần jeans lựa chọn sử dụng.

Phương Pháp Wash Tẩy màu

Trong quá trình này, người ta sử dụng các chất tẩy có khả năng ô xy hóa mạnh (vị dụ KMnO₄) để wash quần jeans. Cách wash này dựa trên màu nguyên thủy của quần jean, các nhà sản xuất sử dụng chất tẩy để tẩy 1 phần màu nguyên thủy của vải denim để cho ra kết quả màu sắc mong muốn. Cách wash này phục thuộc vào mức độ của chất tẩy, thời gian wash và nhiệt độ wash. Thông thường người ta sử dụng chất tẩy mạnh và thời gian wash ngắn trong phương pháp này. Dưới đây là 5 bước chính trong quá trình wash tẩy màu.

 hình ảnh máy wash quần jean

Bước 1: Loại bỏ chất hồ

• Đưa quần jean vào trong máy giặt (khoảng 100kg quần/lượt)
• Cho nước vào máy giặt theo tỷ lệ (có thể là 1:5 – 5 lít nước cho 1kg quần jean) và cho máy giặt quay ở tốc độ 12-15 vòng/phút
• Cho thêm chất xúc tác (khoảng 3kg)
• Cho chất tẩy (khoảng 1kg)
• Điều chỉnh nhiệt độ để nước đạt khoảng 60 độ C
• Duy trì quá trình giặt trong khoảng 20 phút rồi xả nước
• Giặt lại với nước nóng (40-50 độ C) trong 5 phút

Bước 2: Tẩy màu

• Cho nước vào máy giặt theo tỷ lệ 1:5
• Bật cho máy chạy (tốc độ quay 12-15 vòng/phút) và cho nước soda (khoảng 2kg Na₂CO₃) vào máy
• Cho thêm kiềm (NaOH) vào máy giặt (khoảng 2kg kiềm)
• Cho thêm chất tẩy (H₂O₂) vào với tỷ lệ 5ml chất tẩy cho mỗi lít nước
• Đưa chất tạo ổn định vào với tỷ lệ 2ml cho mỗi lít nước
• Điều chỉnh nhiệt độ trong máy giặt lên 70-80 độ C
• Duy trì việc này trong khoảng 60-70 phút và xả nước
• Giặt lại với nước nóng (khoảng 50 độ C)

Bước 3: Trung hòa hóa chất

• Cho nước vào máy giặt theo tỷ lệ như trên
• Chạy máy với tốc độ 12-15 vòng/phút
• Thêm a xít acetic vào (CH₃COOH) với tỷ lệ 1-2ml cho mỗi lít nước
• Duy trì quá trình quay khoảng 10-15 phút rồi xả nước

Bước 4: Xử lý làm sáng quần

• Cho nước theo tỷ lệ 1:5 như trên
• Cho chất làm trắng/sáng (hợp chất của Flo) định lượng tùy theo yêu cầu về độ sáng của màu
• Điều chỉnh nhiệt độ trong máy lên 80 độ
• Tiếp tục giặt trong khoảng 10 phút rồi xả nước

Bước 5: Làm mềm vải

• Cho nước theo tỷ lệ 1:5 như trên
• Cho máy chạy với tốc độ 12-15 vòng/phút
• Cho thêm chất làm mềm vải (100g-500g cho 100kg quần jeans)
• Điều chỉnh nhiệt độ vào khoảng 40-60 độ, cho máy quay trong 5 phút rồi xả nước sau đó có thể lấy quần khỏi máy.

Các hạn chế của việc wash theo phương pháp tẩy màu:

Khó kiểm soát quá trình wash do kết quả cuối cùng phụ thuộc vào hàm lượng chất tẩy, tốc độ máy, nhiệt độ của nước. Phương pháp này gần như không cho kết quả giống hệt nhau cho mỗi lần wash.

Khi màu sản phẩm ở trạng thái mong muốn, thời gian để dừng máy là rất ngắn, nếu chậm trễ là màu sản phẩm sẽ bị thay đổi. Chất tẩy mạnh cũng làm giảm độ bền của vải và chỉ may.

Gây ô nhiễm môi trường và có ảnh hưởng tới sức khỏe

Cần phải có biện pháp để khử clo.

Phương pháp wash bằng enzyme

Đây là phương pháp wash thân thiện với môi trường, quy trình wash giống với phương pháp wash bằng chất tẩy tuy nhiên wash bằng enzyme sử dụng các enzyme hữu cơ (vi khuẩn) để ăn cellulose trong vải thay thế cho chất tẩy. Khi màu của quần jean đạt tới mức độ yêu cầu, các nhà sản xuất sẽ tăng nhiệt độ hoặc thay đổi độ kiềm trong máy wash làm cho vi khuẩn dừng hoạt động. Wash bằng enzyme thường có công suốt nhỏ hơn, mỗi lần wash khoảng 30-40 quần.

Phương Pháp Wash sử dụng a xít

Quần jean sống (raw denim) được trộn lẫn với đá bọt, các viên đá bọt này trước đó được nhúng trong dung dịch tẩy (hypo clorit) hoặc thuốc tím (Kali pemanganat) với mục đích để tẩy màu. Khi các viên đá này tiếp xúc với bề mặt vải, phần vải tiếp xúc với đá sẽ được tẩy màu. Thông thường cách wash này tạo ra sản phẩm quần jeans có độ mài không đồng nhất. Ưu điểm của phương pháp này là tiết kiệm nước so với phương pháp wash bằng chất tẩy.

Hình ảnh đá bọt

Quy trình

Phương pháp này có quy trình gần giống với phương pháp wash sử dụng chất tẩy, điểm khác biệt duy nhất nằm ở công đoạn tẩy màu trong đó:

Các nhà sản xuất phải chuẩn bị đá tẩy màu với số lượng đá bọt tùy thuộc vào khối lượng quần cần wash. Đá bọt được nhúng vào dung dịch tẩy gồm 100 lít nước, 1kg kali pemanganat (KMnO₄), 300 ml phosphoric (a xít phốt pho rích – H₃PO₄), thời gian nhúng đá trong dung dịch khoảng 2-3 phút, sau đó đá được phơi khô ngoài không khí trong khoảng 60-90 phút.

Tiếp đó, quần sau khi được tẩy keo được chia thành các phần nhỏ 20-30kg mỗi phần và cho vào máy sấy cùng với đá tẩy. Số lượng đá tẩy phụ thuộc vào màu sắc mong muốn của nhà sản xuất. Máy sấy sẽ chạy trong khoảng thời gian 5-7 phút, tại đây các viên đá cọ xát với quần jeans tạo thành các vết trầy xước tự nhiên, các phản ứng ô xy hóa khử ở chỗ tiếp xúc giữa đá và quần tạo nên kiểu mài cho quần.

Sau khi tắt máy sấy, gỡ quần ra khỏi các viên đá và tiếp tục thực hiện các công việc tiếp theo gồm trung hòa hóa chất, xử lý làm sáng màu và làm mềm vải.

Hạn chế của phương pháp wash bằng axit

Màu chàm gốc của quần jean có xu hướng ngả sang vàng nếu quá trình trung hòa hóa chất không được xử lý hoàn toàn. Để khắc phục tình trạng này, người ta có thể dùng a xít Ethylenediaminetetraacetic (C₁₀H₁₆N₂O₈) để tạo phức hợp với kim loại măng gan (Mn)

Quá trình wash quần jeans sử dụng phương pháp vật lý.

Wash đá

Trong phương pháp này, những chiếc quần jean vừa được wash bằng phương pháp hóa học sẽ được đưa vào các máy giặt lớn và được trộn lẫn với đá bọt để làm mềm và được mài sờn theo thiết kế. Sự khác nhau về thành phần đá, độ xốp, độ cứng, hình dạng và kích thước khiến cho đá có nhiều công dụng khác nhau. Đá bọt thường giúp quần jean được mài và sờn vì những viên đá này sẽ mài mòn bề mặt quần jean.

Quy trình wash đá cũng giống với quy trình wash bằng chất tẩy, điểm khác biệt là trong bước 2 “tẩy màu” thì người ta cho một lượng lớn đá vào máy giặt để quay cùng với quần. Thông thường lượng đá cho vào có trọng lượng bằng một nửa trọng lượng của mẻ quần.

Đá bọt là đá hình thành từ sự phun trào của núi lửa, đá bọt nhẹ và có độ xốp cao có thể nổi trên mặt nước, một số nước có nhiều đá bọt như Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ, Nhật Bản, Indonesia và Philippines, đá bọt là một trong những thành phần quan trọng trong việc wash đá cho các sản phẩm may mặc, đá được dùng để mài mòn bề mặt của các sản phẩm vải tạo ra các màu tương phản và khiến vải mềm hơn, thông thường kích thước đá bọt dùng để wash có đường kính từ 1-7cm

Hình ảnh đá bọt nổi trên mặt nước

Hạn chế khi wash đá:

• Gây tổn hại tới máy giặt và quần jean do đá chà xát vào máy giặt và chà xát vào quần.
• Khó kiểm soát chất lượng sản phẩm đầu ra, kiểu dáng các quần trong cùng 1 mẻ wash không đồng nhất, một số quần bị hỏng do bị mài mòn quá nhiều

Wash bằng phun cát

Trong phương pháp này, cát được sử dụng để mài quần. Các nhà sản xuất dùng súng phun cát để phun lên quần, những chiếc quần được treo trên máy để tự động xoay các phần cần wash màu hướng về máy phun cát. Với công nghệ thấp hơn thì người công nhân trực tiếp xoay các phần cần mài và phun cát vào. Đây là phương pháp thuần vật lý không sử dụng bất cứ chất hóa học nào. Phương pháp này cũng không sử dụng nước và không cần công đoạn sấy khô quần. Để mài quần, người ta trải từng chiếc quần lên bàn và sử dụng máy nén khí với lực tác động khoảng 3-4kg/cm2. Các hạt cát silicon (Al₂(SiO₄)₃) được đưa vào máy bình chứa của máy nén khí và phun trực tiếp lên mặt quần. Thông thường góc tiếp xúc giữa luồng cát và quần trong khoảng 10-20 độ. Không khí và các hạt cát được phun ra từ máy nén khí tới các điểm mong muốn trên quần bò tạo nên hiệu ứng mài, sờn hay rách. Người điều khiển máy nén khí có thể điều chỉnh cường độ phun để tạo nên các sản phẩm khác nhau.

Đây là phương pháp wash ảnh hưởng lớn tới sức khỏe của công nhân, ở một số nơi người ta sử dụng bột ô xít nhôm để thay cho cát. Do phương pháp wash này quá độc hại nên rất nhiều nước đã cấm phương thức sản xuất này. Hiện nay phương pháp wash bằng phun cát vẫn được một số nhà máy tại Trung Quốc hay Bangladesh sử dụng để sản xuất những chiếc quần có giá thấp.

Các bài liên quan

Quá trình thiết kế và cắt may quần jeans

Kiểm Tra Chất Lượng Và Hoàn Thiện